Wybierając domofon do budynków wielolokalowych, gdzie mieszkają setki osób, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wielkość bloku – ile mieszkań się w nim znajduje, czy mieści się na osiedlu otwartym czy zamkniętym oraz jaka technologia będzie najwłaściwsza. Na decyzję wpływają różnorakie aspekty technologiczne do przeanalizowania pod względem indywidualnych potrzeb mieszkańców. Tym bardziej, że nie tylko chodzi o bezpieczeństwo ich mienia, ale także o zaawansowaną funkcjonalność. Zatem na jakie cechy zwrócić uwagę i jakie technologie warto rozważyć?
Obecnie oferta rynkowa domofonów jest bardzo szeroka, jednakowoż zdecydowana większość sprowadza się do dawnej, dość prostej funkcjonalności : „tu nadusisz, tam zadzwoni”.
Co więc jest na rynku ?
Nadal funkcjonuje wiele ofert na tzw. „systemy analogowe” (choć to mimo swej popularności całkowicie błędne określenie), w których każdy unifon jest połączony z panelem zewnętrznym za pomocą oddzielnego kabla. Urządzenia takie to już od dłuższego czasu prehistoryczny przeżytek i ich montowanie w chwili obecnej jest stratą czasu i pieniędzy. Pamiętajmy bowiem o naszej wygodzie poprzez funkcjonalność. Kolejna grupa urządzeń dla osiedli mieszkaniowych to nieco bardziej zaawansowane modele w wersji cyfrowej (a dokładnie z cyfrowym wybieraniem numeru lokalu, z więc panele wejściowe nie muszą być wielkości tablicy szkolnej). Panele wejściowe są w tych urządzeniach wyposażone przede wszystkim w klawiatury numeryczne, na których po prostu wybieramy numer lokalu, z którym chcemy się połączyć. Tym sposobem panele takie są często identycznej wielkości (nie zawsze, gdyż wiele urządzeń importowanych, głównie Włochy, Hiszpania itd. ma budowę modułową i takie panele osiągają monstrualną wielkość w pełnej wersji). Pierwsza podgrupa tych urządzeń działa na zasadzie aparatów rozmównych z dekoderami, które podłączone są równolegle do jednej wspólnej pary przewodów w pionie budynku. Centrala w trakcie wywołania wysyła w tę linię określony kod i jeden z aparatów się do niej dołącza. Należy zwrócić uwagę, iż to nie centrala decyduje, który z aparatów będzie dołączony, tylko decyduje aparat. Rozwiązanie takie skutkuje przede wszystkim możliwością wyłączenia z pracy całego pionu jeśli w którymś z lokali nastąpi zwarcie przewodów domofonu. A dzieje się tak często, gdyż lokatorzy dokonują remontów i przenoszą aparaty we własnym zakresie. Kolejnym ograniczeniem jest brak możliwości wprowadzenia wielu innych, ciekawych usług. O tym za chwilę.
Druga podgrupa tych urządzeń (systemy CODI) działa na całkowicie odmiennej zasadzie. W pionie budynku umieszczona jest pionowa magistrala, na której kaskadowo umieszczone są niewielkie moduły komutacyjne, do wyjść których podłączone są linie dochodzące do lokali. Instalacja w tym przypadku zawiera podobną ilość przewodów jak poprzednio, ale jakie są różnice :
- aparaty są jednakowe, nie posiadają żadnych dekoderów i nie wymagają programowania
- linie lokatorskie w stanie spoczynkowym są odłączone od pionu i ich zwieranie nie ma żadnego wpływu na działanie całości systemu
- realizacja przesyłu sygnału wideo do lokali jest banalnie oczywista i bezproblemowa
- jest możliwość zrealizowania wielu ciekawych usług – np. łączności pomiędzy wszystkimi lokalami, co w czasach kwarantanny okazuje się nadzwyczaj pomocnym rozwiązaniem
- aparaty z klawiaturą dają lokatorom dostęp do wielu różnych usług, jak np. samodzielna zmiana kodu PIN do wejścia bez konieczności wzywania płatnego serwisu
- aparaty CODI mogą być wyposażone w odbiornik pilota radiowego realizując funkcję przyzywową – osoba zagrożona naciska przycisk pilota (który może nosić przy sobie), a system prześle wywołanie alarmowe np. do ochrony.
Jaki domofon na osiedlu otwartym ?
Wydaje się, iż najkorzystniejsze cenowo będą domofony typu podstawowego, czyli „analogowe”, najczęściej spotykane jako rozwiązanie stosowane w starym budownictwie. Urządzenia te mają prostą konstrukcje i … adekwatną do tego funkcjonalność – w praktyce niemal zerową. Niestety w porównaniu do nowocześniejszych domofonów cyfrowych mają wady, takie jak konieczność otwierania drzwi kluczem (brak panelu do wpisywania kodu do domofonu) czy też problemy z całym systemem w przypadku niepoprawnego odłożenia słuchawki unifonu przez jednego z mieszkańców bloku. Jak napisano wcześniej to już zamierający przeżytek i wyrzucone w błoto pieniądze. Stąd obecnie najpopularniejszym wyborem na nowoczesne osiedla otwarte jest domofon do mieszkania w bloku typu cyfrowego. Dzięki panelowi i wyświetlaczowi możliwe jest nie tylko wybranie numeru mieszkania
i skontaktowanie się z właścicielem, ale także wpisanie kodu do domofonu przypisanego do konkretnego mieszkania i wejście do budynku plus wiele innych cech i mozliwości, o czym poniżej. Kluczowa jest też tu jakość. Domofony cyfrowe zapewniają znacznie lepszą słyszalność niż przez starsze odpowiedniki analogowe, co ma niebagatelne znaczenie w blokach liczących po dziesięć lub więcej pięter.
A jaki domofon na osiedlu strzeżonym?
Cyfrowy domofon do mieszkania w bloku to dobre rozwiązanie również na zamknięte osiedle strzeżone, lecz tu już trzeba bardzo wyraźnie zwrócić uwagę na to jaka jest zastosowana topologia i filozofia sieci łączącej budynki. Wiele bowiem rozwiązań wykorzystuje do tego celu mnóstwo modułów, podmodułów, separatorów, repetytorów itd. itd. Robi się z tego straszliwa plątanina, która później w konserwacji powoduje przyspieszone siwienie konserwatora (przodują w tym głównie urządzenia importowane). Dodatkowo wiele rozwiązań wymaga tzw. „serwera kontroli dostępu”. To taki centralny komputer zarządzający całością tejże funkcji. Wadą takiego rozwiązania jest całkowita blokada działania kontroli dostępu w razie awarii bądź zawieszenia się tego urządzenia. Dodatkowo, w razie wydzielania się kolejnych budynków w osobne wspólnoty, będą one zmuszone do dublowania takich urządzeń i kupowania kolejnych.
W rozwiązaniach CODI nie istnieje żaden centralny „serwer” – wszystkie centralki obsługujące wejścia są niezależne i wymieniają informacje pomiędzy sobą. Awaria jednej z nich nie ma wpływu na działanie całości systemu. Nowoczesny cyfrowy domofon do mieszkania pozwala na otwieranie drzwi do wejścia na teren/klatki za pomocą indywidualnego kodu przypisanego do lokalu, ale nie tylko. Nowe rozwiązania CODI umożliwiają nie tylko obsługę kart/breloków RFID, ale także bezobsługowe wejście do obiektu poprzez wbudowany moduł Bluetooth, z którym, po rozpoznaniu zbliżania przez czujnik podczerwieni, połączy się telefon lokatora i prześle kod do wejścia.
A może wideodomofon ?
Coraz popularniejsze stają się także wideodomofony. Panele zewnętrzne są dodatkowo wyposażone w kamerę, natomiast w lokalach w miejsce aparatu audio montuje się monitor wideo. W wielu rozwiązaniach istnieje mozliwość uruchomienia podglądu z tej kamery specjalnym przyciskiem w monitorze.
Nowoczesne rozwiązania
Kilka lat temu firma CODI wprowadziła rozszerzenie o moduł GSM. Gdy pod nieobecność lokatora przychodzi do niego np. kurier z paczką, wówczas system przekieruje wywołanie na telefon komórkowy lokatora umożliwiając normalną rozmowę i ewentualnie otwarcie drzwi lub bramy wjazdowej. Taki interfejs GSM potrzebny jest jeden na cały pion budynku, a w sytuacji osiedla zamkniętego wystarczy jeden na każdą furtkę zewnętrzną. Rozwiązanie to daje także możliwość wywołania z panelu zewnętrznego numeru alarmowego „112”, co w
sytuacji braku budek telefonicznych (a telefon nie zawsze ma się przy sobie) umożliwia wezwanie pomocy w każdej sytuacji. Z uwagi na niewielką potrzebną ilość modułów GSM koszty eksploatacyjne dla jednego lokalu są pomijalnie małe. Druga grupa rozwiązań pretendujących do słowa „nowoczesny” to sieć domofonowa oparta o standard
internetowy, tzw. domofony IP. Pytanie zasadnicze : po co właściwie stworzono takie rozwiązanie dla budynków mieszkalnych (biurowce to zupełnie inna bajka) skoro sygnały audio oraz wideo można doskonale przesyłać w postaci naturalnej bez przetwarzania cyfrowego ? W najnowszych panelach chińskiej firmy HIK Vision zastosowano moduł rozpoznawania twarzy co stwarza wspaniałą podstawę do masowej inwigilacji – operator systemu ma pełną bazę danych kto, kiedy i do kogo przychodzi. I to był główny cel. Systemy te z uwagi na takie właśnie działania otrzymały zakaz stosowania w USA, w przygotowaniu są podobne przepisy unijne.
Monitoring
W najnowszych rozwiązaniach CODI jest możliwość rejestracji rozmaitych zdarzeń (bez personalizacji !), co następnie jest poddawane obróbce przez specjalizowane oprogramowanie. Tym sposobem zarządca może dostawać cykliczny raport o zdarzeniach wykraczających poza wartość oczekiwaną, a tym samym przewidywać pewne zagrożenia.
Konkluzja końcowa
Zarządco, jeżeli zarządzasz osiedlem, na którym obecnie znajdują się analogowe domofony do bloku, pomyśl nad unowocześnieniem całości i wymianą stanu obecnego na rozwiązanie najnowocześniejsze. W przypadku rozwiązań CODI istnieje możliwość pozostawienia starej instalacji przewodowej dochodzącej do lokali. Przed podjęciem finalnej decyzji zwróć uwagę nie tylko na cenę, ale na poniższe elementy :
- konstrukcja panelu zewnętrznego – wiele paneli posiada przestarzałe klawiatury mechaniczne, które nie wytrzymują konfrontacji z płynami do dezynfekcji. W panelach CODI klawiatury działają na zasadzie zaburzenia pola elektrycznego, nie ma tam żadnej mechaniki (nie mylić z klawiaturami „optycznymi” swobodnie uruchamianymi przez spacerujące po nich owady)
- funkcjonalność (łączność pomiędzy lokalami, personalizacja, możliwość rozbudowania o moduł GSM, możliwość bezobsługowego wejścia przez Bluetooth itd.)
- prostota instalacyjna – to się później przełoży na łatwość konserwacji
- filozofia konserwacyjna – czy w razie awarii naprawiamy czy wymieniamy całe pudła na nowe za solidną kwotę czyli jakie będą koszty eksploatacyjne
- pobór energii – systemy CODI pobierają 4-10 RAZY mniej energii od większości innych systemów
- monitoring i archiwizacja zdarzeń – to dużo mówi o tym co się dzieje na osiedlu.